Op 27 augustus 1940 creëert secretaris-generaal van Landbouw en Voedselvoorziening Emile De Winter een nieuwe parastatale om de hele voedselproductie, -distributie en- verwerking te organiseren en te controleren en de voedselrantsoenering te organiseren. Deze op corporatistische leest geschoeide NLVC is een Nieuwe Orde-organisatie maar mist efficiëntie en legitimiteit.
De geleide economie die de NLVC mee uitvoert, is een alternatief voor het liberalisme. Prijzen worden vastgelegd, boeren krijgen leveringsquota opgelegd en teeltplannen moeten de landbouwproductie heroriënteren. Doel is de voedselbevoorrading op een minimaal niveau te handhaven. Dit ondanks de Britse blokkade, die België afsnijdt van de broodnodige voedselimport.
De NLVC is een complexe en uitgebreide bureaucratie die reglement na reglement uitvaardigt en nieuwe organisaties uitbouwt, zoals de Controledienst en de Boerenwacht, om de naleving ervan te waarborgen. De NLVC slaagt er echter niet in om de ravitaillering van België op een minimaal niveau te handhaven. De rantsoenen zijn laag en de bevolking krijgt vrijwel nooit de voedingswaren waar ze recht op heeft, wat ruimte laat voor een bloeiende zwarte markt.
De NLVC hangt formeel af van het ministerie van Landbouw en Voedselvoorziening maar is een autoritaire organisatie. Het lidmaatschap is verplicht, de NLVC kan andere verenigingen ontbinden en is gebouwd op het nazistische leidersbeginsel, wat een leger van kleine en grote ‘leiders’ doet ontstaan. De topman is VNV-lid Piet Meuwissen. Op de lagere niveaus zijn de leiders vaak militanten of leden van de collaboratiepartijen. De sterk uitgebouwde propaganda zet het Nieuwe Orde-karakter in de verf. De boeren, die moeten leveren aan lage prijzen, kunnen de organisatie niet smaken. Een proces tegen een Waalse boer, die weigert zijn bijdrage te betalen en gelijk krijgt van de rechter omdat de NLVC op gespannen voet staat met de Grondwet, leidt in 1942 tot de zogenaamde ‘eerste gerechtelijke crisis’.
Henau, Anne, and Mark Van den Wijngaert. België Op de Bon: Rantsoenering En Voedselvoorziening Onder Duitse Bezetting 1940-1944. Leuven: Acco, 1986.
